02. Οι προκηρύξεις

Για πρώτη φορά αυτές οι προκηρύξεις ήρθαν στο φως και εκτέθηκαν στο πατάρι του βιβλιοπωλείου «Βιβλιοθήκη 31» στην οδό Κάνιγγος στην Αθήνα, τον Μάιο του 1988, την εικοστή επέτειο. Το βιβλιοπωλείο ήταν μια επιχείρηση του ΕΕΚ. Στα εγκαίνια της έκθεση έγινε μια εκδήλωση που μίλησα εγώ ενώ ο Αντρέας Παγουλάτος απάγγειλε ποιήματα εμπνευσμένα από το Μάη κι ο Νίκος Τουλιάτος έπαιξε κρουστά.

Οι «δικές» μου προκηρύξεις, δέκα χρόνια αργότερα, ενώθηκαν με αυτές που φύλαξε ο αιώνιος φίλος Τέος Ρόμβος, τοποθετήθηκαν σε ταμπλό και εκτέθηκαν για πρώτη φορά μαζί το 1998, στην επέτειο των 30 χρόνων του Μάη του 68, στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και τη Σύρο.

Το Μάιο του 1998, και με αφορμή την έκθεση των προκηρύξεων στη Θεσσαλονίκη, το ένθετο περιοδικό της εφημερίδας “Μακεδονία” “ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ” δημοσίευσε ένα αφιέρωμα στο Μάη του 68. Σε αυτό περιλαμβάνονταν ένα κείμενο δικό μου για τις προκηρύξεις του Μάη, ένα κείμενο του Τέου Ρόμβου με τίτλο “Η Φωνή της Αλήθειας-Η κατάληψη του Ελληνικού Περιπτέρου στο Παρίσι” και άλλο ένα του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη “Η προκήρυξη της Θεσσαλονίκης”, τη μοναδική προκήρυξη συμπαράστασης στους γάλους φοιτητές που κυκλοφόρησε παράνομα στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα από την αντιστασιακή οργάνωση “Σπουδαστική Πάλη” στη Θεσσαλονίκη. (Η προκήρυξη δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά ολόκληρη στην Κυριακάτικη Αυγή 18/5/2008 και μπορείτε να τη διβάσετε εδώ)

Το 2006, η έκθεση εμφανίστηκε και πάλι δημόσια στο Νοσότρος (ελεύθερος κοινωνικός χώρος) στα Εξάρχεια σε μια εκδήλωση (16 Μαΐου) που μίλησαν οι «συλλέκτες» των προκηρύξεων και προβλήθηκε η ταινία του Γουίλιαμ Κλάιν «Grands Soirs et Petit Matins».

Η έκθεση θα παρουσιαστεί και φέτος (μάλλον για τελευταία φορά) σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ρόδο. (οι χώροι και οι ημερομηνίες θα ανακοινωθούν σύντομα).

________________________________________________________________________

(ένα από τα ταμπλό της έκθεσης)

_____________________________________________________

Αριστερά: Η πρώτη ανακοίνωση της «επιτροπής κατάληψης» του Ελληνικού Περιπτέρου στην Πανεπιστημιούπολη του Παρισιού.

«Από σήμερα 22 Μαίου, 7 το πρωί, το Ελληνικό Περίπτερο της Πανεπιστημιούπολης κατελήφθη από Έλληνες φοιτητές και νέους εργάτες…»

(Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε το Μάϊο του 1998, στο ένθετο περιοδικό της εφημερίδας “Μακεδονία” “ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ” και είναι μόνο μια εισαγωγή στο επετειακό αφιέρωμα της εφημερίδας)

Μετά από χρόνια – κι αφού επιστρέψαμε στην Ελλάδα – ανακαλύψαμε μια μέρα ανάμεσα στις ξεχασμένες σελίδες κάποιων νεανικών χειρογράφων κάτι κιτρινισμένα τυπωμένα φύλλα χαρτιού. Ξεχασμένα ή κρυμμένα; Κενό μνήμης. Οι προκηρύξεις του Μάη, αυτά ήταν τα πολυκαιρισμένα χαρτιά, διένυσαν το χρόνο – και χιλιάδες χιλιόμετρα – κουβαλώντας ακέραια τη δυναμική τους που δε βρισκόταν σ’ αυτές τις ίδιες αλλά στο λιθόστρωτο των Παρισινών δρόμων των ημερών εκείνων.

Αυτός είναι προφανώς ο λόγος που κρατήθηκαν ως “συλλογή” από ανθρώπους που ποτέ δεν ήταν – ούτε είναι – συλλέκτες κανενός αντικειμένου. Γιατί μέσα στο τυχαίο βρισκόταν το αναγκαίο της διατήρησης των υλικών- απτών αντικειμένων των πιο έντονων – επαναστατικών – ημερών της μεταπολεμικής ζωής μας, έστω κι αν δεν το καταλαβαίναμε τότε, απλώς το ζούσαμε.

Αλλά “οι προκηρύξεις του Μάη” δεν είναι ανάμνηση, γλυκιά ή πικρή, είναι κομμάτι της ιστορίας σαν ζωντανού γίγνεσθαι. Της ιστορίας που δημιουργείται μέρα τη μέρα και κάποιες στιγμές ώρα την ώρα. Έτσι γινόταν το ΄68. Κι αυτά τα “ευτελή αντικείμενα” αποτελούν απτή απόδειξη αυτού του γεγονότος. Έχουν λοιπόν την αξία τους.

Αλλά αυτές που τώρα είναι ιστορία τότε προσδιορίζονταν μόνο σαν κάτι το άμεσο και εφήμερο. Διαβάζονταν βιαστικά στο δρόμο ή στο αμφιθέατρο και πετιόντουσαν.

Το άμεσο καθοριζόταν από το χώρο που κυκλοφορούσε η συγκεκριμένη προκήρυξη και ήταν μια πανεπιστημιακή σχολή, ένα σχολείο, ένα εργοστάσιο, μια γειτονιά. Αρκούσε μια απλή υπογραφή, “Επιτροπή Δράσης” ή “Επιτροπή Κατάληψης” χωρίς κανέναν άλλο προσδιορισμό.

Το εφήμερο καθοριζόταν από τη χρονική στιγμή της κυκλοφορίας της και την ανάγκη που εξυπηρετούσε. Έτσι βλέπεις να γράφει ” σήμερα το βράδυ συγκέντρωση εκεί” χωρίς τίποτα άλλο. Ιδίας αντίληψης και η προκήρυξη της “επιτροπής κατάληψης” της Σορβόνης που αναγράφει όχι μόνο ημερομηνία αλλά και ώρα έκδοσης!

Όλα αυτά είχαν άμεση αντανάκλαση στη μορφή τους: τυπωμένες σε πολύγραφο, πάνω σε χαρτί της χειρότερης ποιότητας, χωρίς ημερομηνία τις περισσότερες φορές αλλά και χωρίς υπογραφή!

Κάποιοι νοιώθανε την ανάγκη να τις κάνουν πιο ευανάγνωστες για να παίξουν καλλίτερα τον αγκιτατόρικο ρόλο τους. Έτσι έπαιρναν την ειδική γραφίδα και χάραζαν πάνω στη μεμβράνη ευμεγέθη γράμματα ή σχεδίαζαν σφυροδρέπανα και άλλα σύμβολα.

Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει για τις προκηρύξεις αυτών που είχαν πίσω τους μεγάλους μηχανισμούς και – όπως αποδείχτηκε – τον τελευταίο λόγο στα γεγονότα: το ΚΚ Γαλλίας και τα δεξιά κόμματα. Οι προκηρύξεις τους ήταν τυπωμένες σε επαγγελματικά τυπογραφεία. Αλλά και εδώ έχουμε διαφοροποιήσεις. Του ΚΚ Γαλλίας είναι τυπωμένες σε εφημεριδόχαρτο, στα πιεστήρια της “Ουμανιτέ” ενώ των δεξιών σε χαρτί ιλυστρασιόν και με ευρεία χρήση του χρώματος (μπλέ, άσπρο, κόκκινο).

Στο ερώτημα ποιος εξέδιδε προκηρύξεις το Μάη του 68, αρκεί μια μονολεκτική απάντηση: όλοι!

-Κάθε επιτροπή δράσης ή επιτροπή κατάληψης σε πανεπιστήμια, επιχειρήσεις, εργοστάσια, γειτονιές.

– Κάθε συνδικάτο ή σύλλογος.

-Κάθε παράταξη μέσα στους συλλόγους ή τα συνδικάτα.

-Τα κόμματα και οι οργανώσεις.

– Ομάδες ατόμων που μπορούσαν να προσδιορίζονται ως εργάτες και φοιτητές ή απλά πολίτες. (προκηρύξεις μεμονωμένων ατόμων δεν έπεσαν στα χέρια μας).

Από τους εκδότες προσδιοριζόταν και ο ρόλος της προκήρυξης, ο στόχος που εξυπηρετούσε. Μπορούμε εύκολα να τις κατατάξουμε σε μερικές μεγάλες κατηγορίες.

Οι προκηρύξεις του Μάη:

Ενημερώνουν. Ο έλεγχος των ραδιοτηλεοπτικών μέσων από το κράτος και η κατευθυνόμενη ειδησεογραφία κάνει αναγκαία την πληροφόρηση των πολιτών πάνω στα πραγματικά γεγονότα. “Η αλήθεια για τα γεγονότα της Παρασκευής” τιτλοφορείται απλά μια προκήρυξη της UNEF ενώ το συνδικάτο των εργαζόμενων της ραδιοτηλεόρασης πληροφορεί ότι η αστυνομία κατέλαβε τους πομπούς.

Καταγγέλλουν τη δράση της αστυνομίας και των ειδικών σωμάτων, τις βιαιότητές τους, τους τραυματισμούς και τις δολοφονίες διαδηλωτών. Σε μια ανυπόγραφη προκήρυξη οι φοιτητές της ιατρικής δίνουν τον τίτλο “Τα γουρούνια”.

Καλούν σε διαδηλώσεις, συνελεύσεις, συνεδριάσεις, συναντήσεις ή σε συσπείρωση στον ένα ή τον άλλο φορέα ( κάποιες ενσωματώνουν δελτία εγγραφής!).

Καθοδηγούν μεταφέροντας την πολιτική και τα συνθήματα κομμάτων, οργανώσεων, επιτροπών.

Απαραίτητο συμπλήρωμα των προκηρύξεων ήταν οι εφημερίδες τοίχου (χειρόγραφες που δεν σώθηκαν) και οι αφίσες για τις οποίες γράφτηκαν πολλά, κυκλοφορούν πλέον ως συλλεκτικό είδος στις γκαλερί κι έτσι μένουν έξω από αυτή την παρουσίαση.

Η τύχη – έτσι όπως προσδιορίστηκε στην αρχή – τόφερε και σώθηκαν και μερικές προκηρύξεις “ελληνικού ενδιαφέροντος”:

-Τρείς προκηρύξεις που αφορούν τη δράση των ελλήνων στο Παρίσι το Μάη του 68.

-Τη μοναδική προκήρυξη συμπαράστασης στους γάλλους φοιτητές που κυκλοφόρησε παράνομα στη χουντοκρατούμενη Ελλάδα από την αντιστασιακή οργάνωση “Σπουδαστική Πάλη” στη Θεσσαλονίκη.

Όλες μαζί, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σ΄αυτό το αφιέρωμα

Η τύχη τόφερε να είμαστε εικοσάρηδες το 68, όπως λένε μερικοί τώρα που βιάζονται να κλείσουν το κεφάλαιο αυτής της ιστορίας νοιώθοντας πάνω τους βαρύ το χρόνο που πέρασε. Εδώ κλείνει κι αυτό το σημείωμα για τις “προκηρύξεις του Μάη” με την αίσθηση ότι τα πάντα είναι ανοιχτά.

_________________________________

Προκηρύξεις

Η πρώτη προκήρυξη (της συλλογής) της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Γαλλίας μετά τα επεισόδια της Παρασκευής 3 Μαΐου 1968 στα οποία συνελήφθησαν 596 άτομα και συνελήφθησαν εκατοντάδες. Κηρύσσει Γενική Απεργία από τη Δευτέρα 6 Μαΐου και καλεί σε διαδήλωση στο Καρτιέ Λατέν.

Κάλεσμα των «Επιτροπών Δράσης της 3ης Μαΐου» για διαδήλωση το ίδιο βράδυ, 10 Μαΐου στην πλατεία Denfert-Rochereau. Αυτή η διαδήλωση κατέληξε στο Καρτιέ Λατέν και στις ολονύκτιες συγκρούσεις με την αστυνομία.

Προκήρυξη της Επιτροπής Κατάληψης της Σορβόνης με ημερομηνία 16 Μαΐου 1968 με τα συνθήματα που καλούνται να διαδώσουν οι φοιτητές με οποιονδήποτε τρόπο: «προκηρύξεις, ανακοινώσεις στο μικρόφωνο, σκίτσα, τραγούδια, ζωγραφισμένα στους τοίχους, πάνω στα ταμπλό της Σορβόνης, φωναχτά κατά τη διάρκεια της προβολής μέσα στους κινηματογράφους ή σταματώντας την προβολή, γράφοντάς τα πάνω στις αφίσες στο Μετρό, όταν σηκώνουν το ποτήρι στο μπιστρό, πριν κάνουν έρωτα, αφού κάνουν έρωτα, μέσα στα ασανσέρ».

Έχουν επίσης πολύ ενδιαφέρον τα συνθήματα:

• Κατάληψη των εργοστασίων

• Η εξουσία στα στα συμβούλια των εργατών

• Κατάργηση της κοινωνίας των τάξεων

• Κάτω η κοινωνία του θεάματος

• Κατάργηση της αλοτρίωσης

• Τέλος στο Πανεπιστήμιο

• Η ανθρωπότητα θα ευτυχήσει όταν ο τελευταίος γραφειοκράτης κρεμαστεί με τα άντερα του τελευταίου καπιταλιστή.

• Θάνατος στα γουρούνια

• Απελευθερώστε τους τους τέσσερις καταδικασθέντες για λεηλασίες στις 6 Μάη.

Κάλεσμα για μια διαδήλωση στην Πανεπιστημιούπολη ενάντια στην κατάληψη των σπιτιών της Αργεντινής, της Ισπανίας, της Ελλάδας και της Πορτογαλίας από «στοιχεία ξένα προς την Πανεπιστημιούπολη». Η προκήρυξη δεν έχει ημερομηνία αλλά κυκλοφόρησε στις 24 Μαΐου 1968. Το Ελληνικό σπίτι κατελήφθη στις 22 Μαΐου. Στη συγκέντρωση που έγινε μπροστά στο Διεθνές Σπίτι συμμετείχαν μαζικά και με πάθος πλήθος αφρικάνοι που έτρεψαν σε φυγή τους εχθρούς των καταλήψεων. Το Σπίτι της Αφρικής βρίσκεται απέναντι από το Ελληνικό Σπίτι.