
Το τέλος του 2022 βρήκε το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους και την Camera Zizanio να επιστρέφουν στους παλιούς ρυθμούς, αυτούς που η πανδημία ανέστειλε για δυο χρόνια. Οι μηχανές πήραν μπρος, οθόνες φωτίστηκαν και οι αίθουσες ξαναγέμισαν με μικρούς και μεγάλους θεατές. Και να, εμφανίστηκαν και πάλι οι δεσμευμένες, προνομιούχες θέσεις για τα μέλη των κριτικών επιτροπών!
Αλλά ποιοι αποτελούν αυτές τις επιτροπές; Συνηθίζεται στα αντίστοιχα Φεστιβάλ Κινηματογράφου του εξωτερικού, πλάι στις διεθνείς κριτικές επιτροπές των επαγγελματιών να υπάρχουν και οι κριτικές επιτροπές των παιδιών. Ο αριθμός των μελών των επιτροπών ποικίλει από φεστιβάλ σε φεστιβάλ.
Οι δημιουργοί δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα βραβεία των παιδιών καθώς αυτά αποτελούν το πραγματικό κοινό τους και ανυπομονούν για τη γνώμη τους. Συχνά μάλιστα παρατηρείται το φαινόμενο τα βραβεία των «μικρών» να διαφοροποιούνται από αυτά των «μεγάλων». Γιατί τα κριτήριά τους διαφέρουν.
Στο δικό μας Φεστιβάλ συμμετέχουν δεκάδες παιδιά και νέοι. Υπάρχουν ξεχωριστές επιτροπές για τα διαφορετικά τμήματα του Φεστιβάλ Ολυμπίας όπως για τις ταινίες μυθοπλασίας, μικρού μήκους, ανιμέσιον και ντοκιμαντέρ. Για την Camera Zizanio υπάρχουν δυο επιτροπές, μια το ελληνικό τμήμα και μια άλλη για το ευρωπαϊκό και το διεθνές.
Αυτό που κάνει τις επιτροπές των παιδιών στην Ελλάδα να ξεχωρίζουν είναι η παιδαγωγική τους διάσταση. Οι «μικροί» δεν καλούνται να μιμηθούν τους «μεγάλους». Δεν είναι οι «σοφοί» με τις απόλυτες κινηματογραφικές γνώσεις. Τα παιδιά πλαισιώνονται πάντα από εκπαιδευτικούς με πείρα στον κινηματογράφο και επαγγελματίες του χώρου. Οι επιτροπές λειτουργούν ως κινηματογραφικά εργαστήρια,. Οι ταινίες αποτελούν την αφορμή για μεγάλες συζητήσεις, μετά το τέλος κάθε προβολής, πάνω σε ζητήματα αισθητικής και τεχνικής του κινηματογράφου. Και στη βάση αυτών των γνώσεων τα παιδιά, ελεύθερα αποφασίζουν για τα βραβεία που θα δώσουν.
Η ελευθερία έκφρασης της γνώμης τους οδηγεί σε αποτελέσματα που μπορεί να ξενίζουν έναν ενήλικα. Ειδικά στην Camera Zizanio όπου έχουμε ταινίες που έχουν δημιουργήσει παιδιά. Εδώ δεν μπορεί να ισχύουν τα ίδια κριτήρια που ισχύουν για τις ταινίες των επαγγελματιών. Γιατί αυτές οι ταινίες δεν έχουν πίσω τους κάποιο πολυπληθές και εξειδικευμένο συνεργείο πλήρως εξοπλισμένο. Συχνά το μόνο μέσο έκφρασης είναι ένα κινητό τηλέφωνο! Άρα το πιο ουσιαστικό σε αυτές τις δημιουργίες είναι αυτό που θέλουν να εκφράσουν τα παιδιά χρησιμοποιώντας εικόνες και ήχους.
Η Camera Zizanio δεν είναι ένα τυπικό φεστιβάλ και πολύ περισσότερο ένας σχολικός διαγωνισμός. Είναι μια «Συνάντηση», ένα σταυροδρόμι, ένας τόπος γνωριμίας, ανταλλαγών και δημιουργίας σε απόλυτο πνεύμα ελευθερίας. Ανοιχτός στην κοινωνία, πάνω από σύνορα, πέρα από στερεότυπα και προκαταλήψεις, με σεβασμό στη διαφορετικότητα.
Οι ταινίες που έχουν επιλεγεί αποτελούν τη αυθεντική φωνή των νέων. Είναι έργα των ίδιων των παιδιών κι όχι έργα στα οποία συμμετέχουν παιδιά. Αναδεικνύουν τους προβληματισμούς, τις ανησυχίες, τις διεκδικήσεις, τις σκέψεις για το μέλλον. Και μ αυτό τον τρόπο δίνουν το στίγμα της εποχής μας.
Και αυτό αντανακλάται στις αποφάσεις των επιτροπών. Έτσι βλέπουμε ξεχωρίζουν ταινίες που δεν είναι μεν άρτιες τεχνικά και καλλιτεχνικά αλλά έχουν να πουν κάτι περισσότερο για τη ζωή τους, τις σύγχρονες προκλήσεις, τα όνειρά τους. Κι αυτό είναι το πιο σημαντικό.
Άλλωστε η διαδικασία βράβευσης στην Camera Zizanio είναι ένα δευτερεύον στοιχείο που απλά αποσκοπεί στην ανάδειξη έργων που περιέχουν τα παραπάνω στοιχεία και αποτελούν κίνητρο για τη συνέχιση του υπέροχου ταξιδιού της δημιουργίας.
Τα παιδιά που συμμετέχουν στις κριτικές επιτροπές, και ποτέ δεν είναι τα ίδια, τα βλέπουμε τα επόμενα χρόνια να θέλουν να προχωρήσουν παραπέρα και να εμπλέκονται σε άλλες δράσεις του Φεστιβάλ, όπως τα κινηματογραφικά εργαστήρια, αποκτώντας νέες εμπειρίες και όχι μόνο κινηματογραφικές.
Νίκος Θεοδοσίου