Ο Μετανάστης Κινηματογράφος

Οι Έλληνες στα πρώτα χρόνια του κινηματογράφου

Έκδοση ΝΕΑΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ, Αθήνα 2003, 128 σελίδες.

Έξι, φαινομενικά ασύνδετες, ιστορίες απαρτίζουν τα ισάριθμα κεφάλαια του νέου ερευνητικού έργου του Νίκου Θεοδοσίου.

Οι ιστορίες καλύπτουν χρονολογικά τα πρώτα χρόνια της εφεύρεσης του κινηματογράφου – τέλη του 19^ου, αρχές του 20^ου αιώνα – κι αποκαλύπτουν άγνωστες, μέχρι σήμερα, πτυχές της συμμετοχής Ελλήνων στη διαδικασία της εφεύρεσης και την ανάπτυξη της νέας τέχνης.

Η αφήγηση ξεκινά με τους Γεωργιάδη και Τραγίδη, δυο έλληνες μετανάστες στο Λονδίνο, που πρώτοι, το καλοκαίρι του 1894, φέρνουν από την Αμερική στην Ευρώπη τα πρώτα κινητοσκόπια που κατασκεύασε ο Έντισον και προκαλούν μια αλυσιδωτή αντίδραση που οδηγεί στο μεγάλο άλμα το 1895: την εφεύρεση του κινηματογράφου.

Λίγο νωρίτερα, την άνοιξη του 1894, ένας ανώνυμος κουρέας, μετανάστης στο Νιού Τζέρσι των ΗΠΑ, πρωταγωνιστεί στην πρώτη μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία της εποχής «Το κουρείο» και γίνεται, χωρίς να το συνειδητοποιεί, ο πρώτος έλληνας ηθοποιός του κινηματογράφου!

Στο επόμενο κεφάλαιο παρακολουθούμε τον μεγάλο πρωτοπόρο γάλλο δημιουργό Ζορζ Μελιές να σκηνοθετεί το 1897 τέσσερις τουλάχιστον ταινίες με θέμα τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο που λαβαίνει χώρα την ίδια χρονιά – τον πρώτο πόλεμο που κινηματογραφείται- ενώ το τέταρτο κεφάλαιο επιχειρεί να καταγράψει όλες τις κινηματογραφικές ταινίες που παίχτηκαν στην Ελλάδα από το 1896 ως το 1900, αποκαλύπτοντας παράλληλα τις, από τότε, περίεργες κινηματογραφικές πραχτικές των επιχειρηματιών του χώρου.

Το πέμπτο κεφάλαιο επικεντρώνεται σε ένα μόνο άτομο, τον Αλέξανδρο Πανταζή (1876-1936), το φτωχό ναυτόπουλο από την Άνδρο που μέσα από μια περιπετειώδη πορεία, στην οποία περιλαμβάνεται κι η μάταιη αναζήτηση χρυσού στην Αλάσκα, κατάχτησε τη δεκαετία του ‘20 την κορυφή του θεάματος στις ΗΠΑ και έχτισε κινηματογραφικές αίθουσες που αποτελούν και σήμερα αρχιτεκτονικά στολίδια.

Στο έκτο κεφάλαιο η έρευνα διευρύνεται στους αντίστοιχους με τον Πανταζή κινηματογραφικούς επιχειρηματίες στον Ελλαδικό χώρο για την ίδια ακριβώς χρονική περίοδο. Κι εκεί αποκαλύπτει ένα παράδοξο: ο κινηματογράφος αν και προϊόν της Δύσης, στην Ελλάδα ήρθε από την Ανατολή!

Όλα αυτά τα κεφάλαια συγκροτούν μια ενιαία ιστορία, την ιστορία των μεταναστών όταν αυτοί συνάντησαν τον νεογέννητο κινηματογράφο κι αυτός… μετανάστευσε και κυρίεψε τη γη!

Η επιστημονική τεκμηρίωση όλων των παραπάνω υποστηρίζεται με πλούσιες αναφορές στις πηγές: ιδιωτικά και δημόσια κινηματογραφικά αρχεία του εξωτερικού και άλλες γραπτές πηγές.

Ο Μετανάστης Κινηματογράφος είναι ένα βιβλίο ιστορίας που μπορεί να διαβαστεί σαν ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα.

View this document on Scribd