Ο κος Λεονάρδος και οι άλλοι

Διάρκεια 67, 2008, Ελλάδα

Σενάριο Σκηνοθεσία: Νίκος Θεοδοσίου

Κάμερα: Νίκος Θεοδοσίου

 

Συμπληρωματικές λήψεις: Δημήτρης Σπύρου, Θόδωρος Ρόμβος

Μοντάζ: Νίκος Θεοδοσίου, Γιώργος Κουρμούζας

Μουσικ: Πολυκράτης Πολυχρονάκης

Ηχογράφηση μουσικής: Ηχοδιότροπον

Ερμούπολη- Σύρος

Post Production: Ursus Arctus Studio

Παραγωγή: ΝΕΑΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο κ. Λεονάρδος, ένας πλανόδιος κινηματογραφιστής, έφτασε στο Καστόρι της Λακωνίας το 1905 για να δώσει δυο παραστάσεις κινηματογράφου, Δεν πρόλαβε όμως γιατί αρρώστησε και πέθανε. Η ταινία αναζητά αυτούς που συνέχισαν το έργο του.

Η κάμερα διατρέχει όλη την Ελλάδα και συναντά ανθρώπους μοναδικούς, γεμάτους πάθος, βάσανα και νοσταλγίες. Τους βλέπει να ανασκαλεύουν παλιές μηχανές προβολής σε σκοτεινά υπόγεια, να ξεθάβουν κιτρινισμένα χαρτιά και φωτογραφίες, να αγγίζουν το κινηματογραφικό  φιλμ λες και πρόκειται για μετάξι και χάνεται στις αναμνήσεις τους καταγράφοντας απίθανες ιστορίες.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας

Η ταινία

Σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις (2014) για την ταινία εδώ

ΣΙΝΕΜΑ… ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ

Ο κύριος Λεονάρδος και οι άλλοι

Ενα ντοκιμαντέρ για τους πλανόδιους προβολατζήδες από τον Νίκο Θεοδοσίου

Του ΤΑΣΟΥ ΡΕΤΖΙΟΥ

Πολλές φορές η πραγματική ιστορία γράφεται ερήμην των πρωταγωνιστών της ή μάλλον με την πλήρη άγνοιά τους για το τι συντελείται εκείνη τη στιγμή. Οι πλανόδιοι προβολατζήδες, οι άνθρωποι που γύριζαν με μια κινηματογραφική μηχανή την ελληνική επαρχία προβάλλοντας ταινίες σε πλατείες, δρόμους και καφενεία, αυτό που έκαναν εκείνη τη στιγμή είναι να βρίσκουν έναν (μάλλον δύσκολο) τρόπο για να επιβιώσουν, να βγάλουν τα προς το ζην. Ηταν κάποιοι καπάτσοι της μεταπολεμικής Ελλάδας που βρήκαν έναν τρόπο για να βγάλουν μερικά (όχι και τόσο εύκολα) χρήματα, αλλά με τίποτα δεν ήταν κάποιοι που προσπάθησαν να μεταλαμπαδεύσουν τη μαγεία της κινηματογραφικής τέχνης σε όσους δεν είχαν τη δυνατότητα να τη γευτούν.

Αυτό μάλλον το ήξερε πολύ καλά ο Νίκος Θεοδοσίου, ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Ο κύριος Λεονάρδος και οι άλλοι» που θα προβληθεί στο επερχόμενο Ecofilms (Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και Εικαστικών Τεχνών Ρόδου που θα γίνει 24 έως 29 Ιουνίου). Μια ταινία – απόσταγμα μια έρευνας που ούτε λίγο ούτε πολύ κράτησε δέκα χρόνια! Ο κ. Θεοδοσίου έχει γράψει πολλά βιβλία γύρω από αυτά που λέμε «περιφερειακή ιστορία του σινεμά». Δεν έχει ασχοληθεί με τις ταινίες, αλλά με το περιβάλλον στην Ελλάδα μέσα στο οποίο αυτές προβλήθηκαν και ανέπτυξαν τις όποιες κινηματογραφόφιλες τάσεις. Η κινηματογραφική αίθουσα και η ιστορία της ήταν και είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του κι εκτός από τα βιβλία έχει γυρίσει και αρκετές ταινίες γύρω από το θέμα.

Πλούσιο υλικό

Λέει στον «ΑτΚ» ο Νίκος Θεοδοσίου: «μέσα απ’ αυτήν την έρευνα προέκυψε σχεδόν φυσιολογικά και από μόνο του το θέμα των πλανόδιων προβολατζήδων. Οταν έπεσα πάνω στην πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία τους, άρχισα –πριν από δέκα χρόνια- να τραβάω βίντεο, κυρίως για δική μου προσωπική χρήση, και όταν έφτασε το πλήρωμα του χρόνου, αποφάσισα να τα ενώσω σε μια ταινία. Αυτό που με ώθησε στο να το κάνω αυτό είναι ότι πολλοί από τους πρωταγωνιστές αυτής της ηρωικής ιστορίας των κινηματογραφικών προβολών άρχισαν να φεύγουν από τη ζωή, με τελευταίο το Λευτέρη Σκλάβο, που πέθανε τον περασμένο Δεκέμβριο. Ετσι πάρθηκε η απόφαση να γίνει η ταινία και βέβαια έμεινε απ’ έξω πάρα πολύ υλικό, απ’ όλη σχεδόν την Ελλάδα».

Το τελευταίο, το εντυπωσιακό άπλωμα των πλανόδιων προβολατζήδων σε όλη την Ελλάδα, είναι ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ταινίας: ο Θεοδοσίου πήγε και μίλησε με προβολατζήδες απ’ όλη την Ελλάδα, την ελληνική επαρχία φυσικά, χαρίζοντάς μας μοναδικές ιστορίες και υπέροχα, απρόβλεπτα περιστατικά, πότε με κάποιον σκοτεινό τύπο στη Βόρεια Ελλάδα που μέχρι και πιστόλι έβγαζε για να εξασφαλίζει τις ταινίες που ήθελε και πότε με κάποιον ευφυή μεροκαματιάρη που αναγκαζόταν να κάνει τα περίφημα «κοντραμπάντα», να προβάλλει δηλαδή ταυτόχρονα και αλλού την ταινία, για να βγάλει κάτι παραπάνω.

«Ολη αυτή η τρελή ιστορία», λέει ο Νίκος Θεοδοσίου, «είναι μια εποποιία, με μια σχεδόν αντιφατική πλευρά: από τη μια υπήρχε ο κινηματογράφος ως τέχνη, οι ταινίες δηλαδή που προβάλλονταν, και από την άλλη, αυτοί οι πλανόδιοι φορείς της τέχνης ήταν κάποιοι φτωχοδιάβολοι που απλώς κυνηγούσαν το μεροκάματο, μέσα στην απίστευτη ταλαιπωρία και κακουχίες». Οι ιστορίες στην ταινία είναι πολλές και ιδιαίτερα γραφικές, αλλά αυτό που τελικά διατηρεί ως ρεζουμέ ο Θεοδοσίου είναι ότι οι πραγματικές διαστάσεις αυτού του πλανόδιου κινηματογράφου είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι τα έβγαζαν πολύ δύσκολα πέρα και πως πολλές φορές δεν είχαν συνείδηση ότι πρόσφεραν ένα ιδιότυπο πολιτιστικό έργο.

Πολιτιστική προσφορά

«Οι πλανόδιοι έχουν προσφέρει μεγάλο πολιτιστικό έργο» συμφωνεί και ο σκηνοθέτης της ταινίας, τονίζοντας πως πήγαιναν και πρόβαλαν σε πάρα πολλά απομακρυσμένα και σχετικώς απομονωμένα μέρη. «Οι κάτοικοι εκεί ήταν χάρη στον κινηματογράφο που μάθαιναν πώς ζούσαν στον υπόλοιπο κόσμο, πώς χόρευαν, πώς διασκέδαζαν, πώς ήταν το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν. Ηταν ένα πραγματικό παράθυρο στον κόσμο εκείνες τις εποχές».

Και όχι μόνο. Ιστορίες σαν αυτή των προβολών του Πάσχα, οπότε και παίζονταν τα Πάθη του Χριστού, όπου ολόκληρο χωριό ερχόνταν στην προβολή με κεριά για να συμμετάσχει στην κατάνυξη και όπου το καφενείο όπου γίνονταν η προβολή «άγιαζε» επειδή «το είχε επισκεφτεί ο Χριστός», ήταν στο πρόγραμμα και στα ενσταντανέ στα οποία βρίσκονταν οι υπαίθριοι προβολατζήδες. Από κοντά, βέβαια, και όλα εκείνα τα κόλπα με τα οποία ελκύονταν το ενδιαφέρον του κοινού, αλλά και τα άλλα με τα οποία ξεγελιόντουσαν τα γραφεία διανομής ταινιών των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης.

«Θα πρέπει να υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες εισιτήρια που έκαναν οι πλανόδιοι και δεν έχουν καταγραφεί στα επίσημα κιτάπια», πιστεύει ο Νίκος Θεοδοσίου, ο οποίος θεωρεί επίσης ότι μ’ αυτόν τον τρόπο ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κινηματογραφικής ιστορίας του τόπου δεν έχει καταγραφεί: «αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν συναίθηση ότι έκαναν κάτι σοβαρό, κάτι σημαντικό, γι’ αυτό και δεν έχουν κρατήσει τεκμήρια ή έστω κάποιες φωτογραφίες απ’ όλο αυτό που συνέβαινε».

Ολο αυτό το πανηγύρι τελείωσε κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν άρχισε η επέκταση της τηλεόρασης. Κάποιοι άλλαξαν επάγγελμα, κάποιοι άλλοι έγιναν μηχανικοί προβολής σε κινηματογραφικές αίθουσες, αλλά όλοι θυμούνται με νοσταλγία, αλλά πολλές φορές και με πραγματική οδύνη, τα χρόνια που τριγυρνούσαν τα χωριά με μια μηχανή…