ΚΡΙΤΙΚΕΣ

(με αφορμή την προβολή της ταινίας στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης)

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – 21/03/2007

ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ

*Το ντοκιμαντέρ «Σάντα Μπάρμπαρα – Φαντάσματα στην Κερύνεια», του Νίκου Θεοδοσίου («Ελληνικό Πανόραμα»), έχει διπλό ενδιαφέρον: από τη μια γιατί πετυχαίνει σαν έρευνα κι από την άλλη γιατί φωτίζει μιαν άγνωστη, παράξενη πτυχή της ιστορίας της Κύπρου στη δεκαετία του ’70. «Σάντα Μπάρμπαρα» είναι το όνομα ενός σαπιοκάραβου που μεταβλήθηκε σε πειρατικό πλοίο για τις ανάγκες μιας χιουμοριστικής ταινίας με πρωταγωνιστή τον Πίτερ Σέλερς, που γυρίστηκε στην Κύπρο, και συγκεκριμένα στην Κερύνεια, από το Σεπτέμβρη, μέχρι και το Νοέμβριο του 1973. Η ταινία περιέργως δεν βγήκε ποτέ στις αίθουσες -στη δεκαετία του ’80 κυκλοφόρησε στην Αμερική σε κασέτα VHS, την ανακάλυψαν οι κινηματογραφιστές της ταινίας και πήραν αποσπάσματα για το ντοκιμαντέρ τους. Το πιο περίεργο όμως είναι πως στην Κύπρο διαδόθηκε ότι το γύρισμα της ταινίας ήταν στην πραγματικότητα συγκαλυμμένη επιχείρηση ξένων μυστικών υπηρεσιών για την προετοιμασία της τουρκικής εισβολής τον Ιούλιο του 1974.

Εκτός από τα αποσπάσματα της ταινίας και διάφορα ντοκουμέντα σχετικά με την άφιξη του Σέλερς, του παραγωγού και του ξένου συνεργείου της ταινίας, ο Θεοδοσίου παρουσιάζει συνεντεύξεις με Ελληνοκυπρίους που συνεργάστηκαν στην παραγωγή. Αυτοί μιλούν για διάφορα περίεργα που συνέβαιναν κατά τα γυρίσματα. Το χρήμα έρρεε άφθονο και ανεξέλεγκτα για απίθανες αγορές. Το σαπιοκάραβο δεν ήταν ικανό να πλεύσει στα βαθιά (αν και, περιέργως, έφτασε στο λιμάνι της Κερύνειας), ενώ συνεχώς πηγαινοερχόταν στην περιοχή χωρίς να απομακρύνεται από την ακτή, με διάφορους να φωτογραφίζουν τα τοπία. Τα ίδια που χρησιμοποιήθηκαν στην τουρκική απόβαση. Την ίδια περίοδο η πολιτική κατάσταση ήταν έκρυθμη -η ΕΟΚΑ Β’ συγκρουόταν με αντίστοιχη τουρκική οργάνωση, στη Μέση Ανατολή η κατάσταση προμήνυε πόλεμο. Οι παραγωγοί, όμως, της ταινίας όχι μόνο επέλεξαν την Κερύνεια για τα γυρίσματα, αλλά και έδειχναν να αδιαφορούν για το τι συνέβαινε γύρω τους. Η ταινία δεν δίνει απαντήσεις αλλά βάζει σοβαρά ερωτήματα που αξίζει να απαντηθούν. Η μόνη αδυναμία της είναι το ότι οι δημιουργοί της δεν προσπάθησαν να βρουν μέλη του ξένου συνεργείου από τα οποία ίσως να μαθαίναμε περισσότερα.

Περιοδικό ΑΝΤΙ 06/04/2007
(από άρθρο για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης) Συντάκτης Δημήτρης Χαρίτος

Στο πλήθος των ταινιών του «Πανοράματος» «έφεγγαν» ποιοτικά τα : Santa Barbara – Φαντάσματα στην Κερύνεια του Νίκου Θεοδοσίου (άξιζε με τα τσαρούχια συμμετοχής στα θεματικά)…
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Στο ηλεκτρονικό περιοδικό Movieworld
(ανταπόκριση από το 1ο Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδα) Συντάκτης: Πέτρος Αλμπάνης

Αρχή με το «Σάντα Μπάρμπαρα» του Νίκου Θεοδοσίου. Όπου Σάντα Μπάρμπαρα ήταν το όνομα ενός σαπιοκάραβου που πήρε τη μορφή ενός πειρατικού πλοίου για της ανάγκες μιας ταινίας γυρισμένης στη Κερύνεια της Κύπρου. Ουσιαστικά πρόκειται για μια εξονυχιστική έρευνα του σκηνοθέτη στην προσπάθειά του να ανακαλύψει γιατί η ταινία «Φαντάσματα» με πρωταγωνιστή τον Πίτερ Σέλερς σε ρόλο αρχιπειρατή δεν παίχτηκε ποτέ. Και σιγά – σιγά ξεδιπλώνονται όλα, πάνω στο χαλί (φυσικά!) των πολιτικών σκοπιμοτήτων. Γιατί το φιλμ γυρίστηκε τους τελευταίους μήνες του 1973, λίγο πριν το πραξικόπημα και σχετίστηκε λένε οι «μουρμούρες» με μυστικές υπηρεσίες, κατασκοπείες κτλ. Αυτό που όμως ανακάλυψα περιχαρής είναι ότι ο Τζόνι «Πειρατής Της Καραϊβικής» Ντεπ είχε πρόγονο τον υπέροχο Πίτερ Σέλερς.